دنیای قلم - استخوان یک بافت زنده است که دایم تخریب و جایگزین می‌شود. پوکی استخوان زمانی رخ می‌دهد که تولید استخوان جدید نمی‌تواند برداشت استخوان قدیمی و فرسوده را جبران کند. پوکی استخوان مردان و زنان را درگیر می‌کند؛ ولی خانم‌ها، به خصوص آن‌‌‌‌ها که مسن‌تر و در سنین بعد از یائسگی هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند. در این مطلب به‌‌‌‌صورت گذرا با علایم، راه‌‌‌‌های پیشگیری و درمان این مشکل آشنا می‌‌‌‌شویم.
کمر درد، ناشی از شکستگی یا در هم فرو رفتن مهره‌ها، کوتاه شدن قد به مرور زمان، قوز و شکستگی استخوان آسان‌تر از آن چه انتظار می‌رود می‌‌‌‌تواند جزو علایم پوکی استخوان باشد. این که شما تا چه میزان احتمال ابتلا به پوکی استخوان دارید تا حدی بستگی به این دارد که در دوره جوانی چه میزان توده استخوانی کسب کرده‌‌‌‌اید؟ هرچه توده استخوانی شما بیشتر باشد، شما ذخیره استخوانی بیشتری دارید و احتمال ابتلای شما به پوکی استخوان کمتر است. بعضی از عوامل می‌‌‌‌توانند احتمال ابتلا به پوکی استخوان را زیاد کنند مثل جنسیت، افزایش سن، نژاد، سابقه خانوادگی، جثه، هورمون‌ها، مشکلات تیروئید، عوامل تغذیه‌ای، مصرف کلسیم ناکافی، اختلالات خوردن و...
اگر مبتلا به این مشکل هستید یا مثل همه انسان‌‌‌‌ها در معرض آن، به چند نکته توجه کنید: سیگار کشیدن خطر بروز شکستگی و کاهش تراکم استخوان را زیاد می‌کند. از افتادن خود جلوگیری کنید. کفش پاشنه کوتاه به پا کنید و منزل خود را از نظر سیم برق روی زمین، لبه‌های فرش و سطوح لغزنده بررسی کنید. اتاق‌ها را روشن و پرنور نگه دارید. داخل و خارج در حمام یا کابین دوش خود دستگیره‌های بزرگ فلزی سرتاسری نصب کنید و مطمئن شوید که تختخواب شما به گونه‌ای هست که به آسانی می‌توانید به آن وارد و از آن خارج شوید.
3 عامل برای حفظ سلامت استخوان‌ها در تمام طول زندگی ضروری هستند: کلسیم| مردان و زنان در18تا۵۰ سالگی روزانه به ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم نیاز دارند. این میزان برای زنان ۵۰ سال به بالا و مردان ۷۰ سال به بالا، ۱۲۰۰ میلی گرم است. منابع خوب کلسیم عبارتند از: لبنیات کم چرب (۳۰۰ – ۲۰۰ میلی گرم کلسیم در هر وعده)، سبزیجات با برگ‌های سبز تیره، ماهی سالمون یا ساردین کنسرو شده استخوان‌دار، سویا و مشتقات آن، دانه‌های غلات و آب پرتقال غنی شده با کلسیم. اگر میزان کلسیم دریافتی شما در رژیم غذایی ناکافی باشد، باید با نظر پزشک و رعایت تداخل دارویی، از مکمل‌های کلسیم استفاده کنید.
ویتامین D| ویتامین D، توانایی بدن شما را برای جذب کلسیم افزایش می‌دهد. اغلب افراد، به میزان کافی ویتامین D را از نور خورشید می‌گیرند ولی اگر در ارتفاعات زندگی می‌کنید، یا خانه‌نشین هستید یا به طور روزمره از ضد آفتاب استفاده می‌کنید ممکن است به مکمل ویتامین D نیاز داشته باشید. مقدار مورد نیاز روزانه ویتامین دی ۶۰۰ تا۸۰۰ واحد است
. ورزش و تمرین| ورزش کردن، به شما کمک می‌کند که استخوان‌های قوی داشته باشید. ترکیبی از تمرینات با تحمل وزن و تمرینات قدرتی مناسب است. تمرینات قدرتی (با وزنه) عضلات و استخوان های اندام‌های فوقانی و قسمت‌های فوقانی ستون فقرات را قوی می‌کنند و تمرینات با تحمل وزن مثل راه رفتن، دویدن، بالا رفتن از پله‌ها، طناب زدن و اسکی، بر اندام‌های تحتانی، مفاصل ران و قسمت‌های تحتانی ستون فقرات شما، اثر مثبت دارند. شنا، دوچرخه سواری و تمرین روی دستگاه‌هایی مثل الپتیکال گرچه باعث تقویت سیستم قلبی و عروقی می‌شوند، چون در آن‌‌‌‌ها تحمل وزن کافی انجام نمی‌شود، برای سلامت استخوان‌ها به اندازه تمرینات با تحمل وزن، مفید نیستند.
نویسنده : دکتر غلامرضا نادری | متخصص ارتوپدی و فلوشیپ جراحی مچ پا