دنیای قلم -مائده کاشیان: پس از «خنداننده برتر» و «خندانندهشو»، استندآپ کمدی طرفداران فراوانی پیدا کرد. بسیاری از برنامهها از حضور کمدینها برای اجرای استندآپ استفاده کردند و مسابقاتی ویژه این هنر تولید شد. پس از «خنداننده برتر»، «زمانی برای خندیدن» و «خندانندهشو» ویژه رقابت کمدینها در حوزه استندآپ تولید شد و حالا «بگو بخند» جدیدترین مسابقهای است که میزبان استعدادها در زمینه کمدی است. به بهانه «بگو بخند» چهار مسابقه استندآپ کمدی تلویزیون را بررسی و در گفتوگو با یزدان فتوحی نیز درباره تولید مسابقات استندآپ کمدی صحبت کردیم.
برنامه «خندوانه» سال 94، یکی از ایدههای جذابش را رو و رقابتی را میان کمدینهای مشهور برگزار کرد تا استندآپ کمدی اجرا کنند و آرای مردمی را به دست بیاورند. نویسندگانی مانند علی مسعودی و امیرمهدی ژوله که آن زمان چهرههای معروفی نبودند، حضور موفقی در مسابقه «خنداننده برتر» داشتند و به واسطه این رقابت، به چهره شناخته شدهای تبدیل شدند. به تازگی استندآپ کمدی برای مخاطبان و همچنین اجراهای بامزه مسعودی، ژوله، مهران غفوریان و امین حیایی باعث شد این برنامه با استقبال فراوان مخاطبان مواجه شود و در فصلهای جدید با حضور شرکتکنندگان مردمی ادامه پیدا کند.
پس از برنامه موفق «خنداننده برتر»، مسابقه «زمانی برای خندیدن» در شبکه سه تولید شد. این مسابقه استعدادیابی، نوروز 95 با اجرای عبدا... روا و با حضور داورانی مانند شهره لرستانی، مهرداد ضیایی، حسین رفیعی و نصرا... رادش روی آنتن رفت و سپس با اجرای کیوان ساکت و داورانی مانند بیژن امکانیان، محمدرضا هدایتی و سحر زکریا در فصل دوم هم ادامه پیدا کرد. سال 95 و 97 زمانی که این برنامه پخش شد، استندآپ کمدی مانند امروز مرسوم نبود، علاوه بر این، مسابقه نیز نتوانست با چینش ترکیب برندهای از داوران و با حضور استعدادهای خوب، موجی ایجاد کند.
سال 96، برنامه «خندوانه» دوباره به سراغ استندآپ کمدی رفت، منتها اینبار استعدادهای ناشناخته و چهرههای مردمی را به رقابت دعوت کرد. استعدادهای این مسابقه ابتدا از فیلتر هیئت داورانی با حضور گوهر خیراندیش، آتیلا پسیانی و کمال تبریزی عبور کرده بودند و سپس تحت تربیت مربیان خود، وارد میدان رقابت شدند. در نتیجه شاهد حضور استعدادهای بامزهای در مسابقه بودیم. «خندانندهشو» موفق شد مشارکت عده زیادی از مخاطبان را در مرحله آرای مردمی جلب کند. این مسابقه در فصل دوم و سوم نیز ادامه پیدا کرد، اماکیفیت اجراها در «خندانندهشو 3» نسبت به فصول قبل اُفت کرد و مشارکت مردم نیز کمتر شد. با همه اینها، «خندانندهشو» جزو مسابقات تاثیرگذار و مهم تلویزیون محسوب میشود.
مسابقه «بگو بخند» که از اواخر اردیبهشت روی آنتن رفته، در مقایسه با «خندانندهشو» یا «زمانی برای خندیدن» مسیر متفاوتی را در پیش گرفت. این مسابقه صرفا محدود به استندآپ کمدی نیست و معلولان نیز با اجرای کمدی نشسته، فرصت دارند توانایی خود را نشان بدهند. شعرا و بازیگران نیز در بخش شعرطنز و نمایش اجرا دار. تنوع رشتهها برگ برنده «بگو بخند» است. بیژن بنفشهخواه، هومن برقنورد و شهرام شکیبا تحلیلهای خوبی درباره اجراها دارند و اجرای اکثریت شرکتکنندگان نیز قابل قبول است. عبدا... روا هم نسبت به «زمانی برای خندیدن» اجرای بهتری در این مسابقه دارد.
یزدان فتوحی که تجربه تولید آثار کمدی مختلفی را در کارنامه دارد، در جمع نویسندگان «خندهبازار» حضور داشته و به عنوان مربی نیز در مسابقه «خندانندهشو 3» حاضر بود. این کارگردان درباره تولیدات برنامههای مختلف در حوزه استندآپ کمدی میگوید: «با این ماجرا بسیار موافقم، اما به شرط این که خیلی اصولی و درست باشد و ممیزیهای بچهها نیز کمتر شود. مدتی پیش، ابوطالب حسینی یک استندآپ را برای من فرستاد که از روی قصه استندآپی که او سال 96 اجرا کرده بود، دوباره نوشته بودند و اجرا میکردند! ما به شدت کمبود نویسنده و کارشناسی داریم. زمانی که این کار به بهترین شکل در «خندوانه» انجام شد، دیدید که چقدر استعداد خوب معرفی شد، ممیزیها هم کمتر بود و اتفاقات بسیار خوبی افتاد، اما الان به نظرم خروجی جذابی بیرون نمیآید. من چندبار داور چنین مسابقاتی بودم، اتفاقا بچههایی که بیرون استندآپ کمدی اجرا میکنند خیلی بهتر هستند. الان در تلویزیون تعدد وجود دارد، اما خروجی خوبی نمیبینیم.»
او در توضیح بیشتر برنامه اصولی و حرفهای میگوید: «الان فقط برنامهای میسازند که یک زمانی پُر شود. اصول یک برنامه این است که یک سری آدم را بیاوری، تعدادی مربی داشته باشند، تمرین و تلاش کنند، چند نفر از کسانی که اینکاره هستند روی متنشان نظر بدهند تا یک فرد تربیت شده این ماجرا بالا بیاید، نه این که هرکسی برای خودش متنی را اجرا کند و چهار داور هم بنشینند و طبق یک سلیقهای نظرات غیرکارشناسانه بدهند، من این جا نخندیدم، فلان جا خندیدم، خیلی بامزه یا بیمزه بود، این اصلا کارشناسی نیست.» فتوحی در پاسخ به سوالی درباره این که منظورش مسابقه «بگو بخند» است، میگوید: «اولینبار آقای خوشرو مدیر شبکه خیلی به من لطف داشتند و از من نظر خواستند و درباره تولید این مسابقه صحبت کردیم، اما چون «جورچین» را میساختم واقعا فرصت نداشتم که این کار را انجام بدهم. خیر، منظورم برنامه خاصی نیست، درباره کلیات ماجرا صحبت میکنم.» او در ادامه میگوید: «یکی دیگر از مشکلات هم پول است. تلویزیون الان به دلیل کمبود بودجه نمیتواند یک برنامه خیلی بزرگ تولید کند، یعنی خیلی نمیشود به بچهها هم خُرده گرفت. نقدی که میکنم خیلی مربوط به سازندگان نیست، باید یک حامی مالی خوب وجود داشته باشد که یک برنامه باکلاس درخور شعور مخاطب ساخت. واقعا روی دست «عصر جدید» نداشتیم، چون علیخانی اینکاره است، میگویم باید چنین فردی را نگه داشت و فقط او چنین برنامهای بسازد. یک برنامه خوب بهتر از 10 برنامه متوسط و ضعیف است.»