دنیای قلم - سید محمد خاتمی ظهر دیروز در دیدار جمعی از فعالان سیاسی، روزنامه‌نگاران و اقشار مختلف مردم به مناسبت عید سعید فطر در سخنانی با اشاره به تفاوت میان براندازی و اصلاح‌طلبی عنوان كرد: بسیاری از اشكالات موجود در ساختار كشور از چند دهه پیش آرام آرام خود را نمایان كرده بود و دقیقا به همین خاطر هم ضرورت و نیاز به اصلاح از همان سال‌های دهه ۷۰ احساس شد.
به گزارش جماران، وی با اشاره به تركیب و مفهوم جمهوری اسلامی گفت: جمهوری تاریخ، معنا و لوازمی دارد. از دوران روم باستان، یونان و تا به امروز جمهوری به اشكال مختلف وجود داشته و توسعه یافته است و امروز اشكالی از آن در جهان وجود دارد كه در حكمرانی موفق بوده‌اند. اما در مورد اینكه تركیب «جمهوری اسلامی» معنا دارد یا خیر، باید بحث شود. مدافعان آن دلایلی دارند و معتقدان به ضدیت عرف و دین نیز برای خود فكت و استدلال دارند، اما شخصا معتقدم می‌توان اسلام را چنان دید و شناخت كه جایگاه «عرف» را در عرصه حیات اجتماعی به رسمیت بشناسد، چنانكه امام برای آن جایگاه مهمی قائل بودند و در شرایط خاص در فرآیند راه بردن جامعه بر نقش آن از نظر اسلام صحه گذاشتند.
وی یادآور شد: من ابتدا از تعبیر «مردم‌سالاری دینی» استفاده كردم، اما بعدا آن را به «مردم‌سالاری سازگار با دین» اصلاح كردم كه منظور از مردم‌سالاری، همان دموكراسی و از دین، دینی سازگار با عرف بود. اما متاسفانه امروز شاهدیم جمهوری اسلامی به سمت حكومت اسلامی تمایل پیدا كرده است.
خاتمی به ذكر خاطره‌ای از دوران حضور امام در نوفل‌لوشاتو پرداخت و گفت: هنگامی كه امام در نوفل‌لوشاتو حضور داشتند دكتر مصطفی رحیمی از روشنفكران آن دوران نامه‌ای را خطاب به امام در مخالفت با جمهوری اسلامی نوشت كه من پیگیر رسیدن آن به دست امام بودم. بعد از چند روز از مرحوم حاج احمدآقا پرسیدم كه «آیا آقا نامه را خواندند؟» ایشان پاسخ داد كه «بله، دو بار هم خواندند. اما گفتند ایشان (دكتر رحیمی) جمهوری اسلامی را جمهوری آخوندی فهمیده است و این مطالبی كه ایشان گفته مربوط به حكومت آخوندی است كه درست می‌گوید. اما آنچه مدنظر ماست حكومت اسلامی است.»
خاتمی گفت: مردم در همه‌پرسی تعیین نظام به كدام جمهوری اسلامی رای دادند؟ اگر همان زمان می‌گفتیم كه قرار است با اسلامی آن شما را تحت فشار قرار دهیم، آیا كسی به آن رای می‌داد؟ رییس دولت اصلاحات با اشاره به دیدگاه امام درخصوص جمهوری اسلامی گفت: كار بزرگ امام علاوه بر تبیین فقه پویا برمبنای زمان و مكان، شرعی كردن عرف بود. آقای دكتر سعید حجاریان در سال‌های ابتدای اصلاحات گفت: تعبیر «ولایت مطلقه فقیه» از سوی امام، برای عرفی كردن شرع است، درحالی كه من فكر می‌كنم این نظریه امام به معنای شرعی كردن عرف است. رییس‌جمهوری پیشین ایران با تاكید بر اینكه جمهوری اسلامی به حكومت به اصطلاح اسلامی میل كرده است و باید به جمهوری اسلامی بازگردد، اظهار كرد: می‌گویند اگر زنانی روسری‌شان تا نصف سر عقب باشد، بچه‌های خودمان هستند، اما اگر روسری كاملا افتاد و چهار تار مو بیشتر آشكار شد، دیگر بچه‌های خودمان نیستند! بله، مذاق اسلام با ولنگاری مخالف است، ولی اسلام دین ركود نیست و با توجه به زمان و مكان انعطاف دارد. وی با اشاره به شعار زن، زندگی، آزادی گفت: من از این شعار به عنوان یك «شعار زیبا» تعبیر كردم، اما معتقدم اگر زندگی می‌خواهیم، زندگی در براندازی پیدا نمی‌شود؛ چراكه در آن صورت ایران روزگار خوبی نخواهد داشت و آشوب و ناآرامی‌های سنگینی را در پی خواهد داشت. خاتمی با اشاره به تفاوت‌های اصلاح‌طلبی و براندازی گفت: اصلاح‌طلبان می‌گویند وضع امروز مساوی با جمهوری اسلامی نیست و باید با روش‌های مسالمت‌آمیز اصلاح شود، اما براندازان می‌گویند جمهوری اسلامی همین است و باید برانداخته شود.