دنیای قلم -زینب سادات کسنوی : حس بویایی قدرتمند مورچه‌ها آن‌ها را قادر می‌سازد تفاوت‌های مولکولی ظریف را در نمونه‌های بیولوژیکی تشخیص دهند. یک مطالعه جدید نشان داد که می توان از این مهارت برای شناسایی سرطان از طریق نمونه های ادرار موش های آزمایشگاهی استفاده کرد.باپتیست پیکرت محقق ارشد این مطالعه نوشت: «مورچه ها ظرفیت تبدیل شدن به ابزاری سریع، کارامد، ارزان و غیرتهاجمی را برای تشخیص تومورهای انسانی نشان داده‌اند.»
سرطان با بیش از 19 میلیون مورد در سال 2020، عامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان باقی مانده است. هر چه سرطان زودتر تشخیص داده شود، شانس بهبودی بیماران بیشتر است، اما روش های تشخیص فعلی تهاجمی بسیار گران هستند و ممکن است بیماران را از انجام غربالگری زودهنگام باز دارند.
بنابراین محققان به کمک گرفتن از حیوانات، از موش گرفته تا مورچه،روی آوردند تا ببینند که آیا این فرایند می تواند در دسترس تر باشد یا خیر.آ‌ن ها 35 مورچه ابریشمی (Formica fusca) را آموزش دادند تا علایم سرطان سینه انسان را در ادرار موش تشخیص دهند. تنها سه جلسه تمرین طول کشید تا مورچه ها بین بوها تمایز قائل شوند. این مورچه ها به دلیل یادگیری سریع و حافظه خود معروف هستند.
پیکرت و همکارانش از روشی به نام زنوگرافتینگ استفاده کردند. در این روش سلول‌های سرطان سینه را به بدن موش‌ها منتقل می‌کنند تا در بدن آن‌ها رشد کنند. بعد نمونه‌های ادراری را از دو دسته موش های سالم و موش‌هایی که سرطان دارند جمع‌آوری می‌کنند. پیکرت توضیح می‌دهد: «مورچه‌ها را در فضایی به شکل دایره آموزش می‌دهیم. به‌عنوان جایزه در کنار نمونه ادرار حاوی سرطان، خوراکی قرار می‌دهیم.» وقتی مورچه‌ها جایزه را پیدا می‌کنند، ارتباطی بین جایزه خوراکی و بوی سلول سرطانی برایشان شکل می‌گیرد و یاد می‌گیرند این بو را تشخیص بدهند.
تجزیه و تحلیل شیمیایی تأیید کرد که مولکول‌های فرّار بدبو در ادرار موش‌های مبتلا به سرطان واقعاً متفاوت از مولکول‌های بدون سرطان است. علاوه بر این، هرچه تومور سرطانی بزرگ‌تر باشد، بوها متفاوت تر است.با این حال مورچه ها هیچ تفاوتی در توانایی خود برای تشخیص وجود تومورهای کوچک در مقایسه با تومورهای بزرگ در موش‌ها نشان ندادند. آن‌ها توانستند تومورهای بزرگ و کوچک را به یک اندازه استشمام کنند.
در حالی که این نتایج امیدوارکننده هستند، هنوز مسیر طولانی برای تشخیص در انسان‌ها وجود دارد. پیکرت می‌گوید: «برای رسیدن به این مرحله باید مورچه‌ها را با ادرار انسان آزمایش کنیم.» اما این کار پیچیده‌تر از آزمایش با ادرار موش است. تربیت کردن مورچه‌ها برای تشخیص بوی سرطان در انسان ملزم به آموزش عوامل متغیر بسیاری است؛ ازجمله سن، جنسیت و نوع رژیم غذایی و همین‌طور بوی خاصی که هر انسان دارد. پیکرت توضیح می‌دهد: «همه انسان‌ها یک بوی ثابت ندارند. بوی هر فرد با فرد دیگر فرق دارد و ما هنوز نمی‌دانیم مورچه‌ها می‌توانند با وجود همه این تفاوت‌ها روی بوی سلول سرطانی تمرکز کنند یا نه؟»بااین حال، پیکرت تصمیم دارد این مطالعه را ادامه بدهد چون معتقد است استفاده از مورچه‌ها می‌تواند روش بسیار مؤثر و ارزانی برای تشخیص سرطان باشد و ممکن است زمان زیادی برای تربیت آن‌ها لازم نباشد. منبع :Science Alert