دنیای قلم - علی موسوی خلخالی : اهمیتی كه ایران به سفر محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق داد، نشان می‌دهد كه وی و دولتش از چه جایگاه و اهمیتی برای ایران برخوردار است. البته كه در دوره بعد از سقوط صدام حسین، روابط ایران و عراق همیشه در سطح دو متحد بوده است و حتی زمانی كه مصطفی الكاظمی، نخست‌وزیر شد و بسیاری در ایران او را فرد مورد اعتماد نمی‌دانستند و دوست نزدیك جمهوری اسلامی نمی‌پنداشتند، باز هم روابط ایران و عراق در عالی‌ترین سطح ممكن بود اما روی كار آمدن شیاع السودانی به مثابه به قدرت رسیدن دوست دیرینه ایران به قدرت در بغداد است، به ویژه كه نوری‌المالكی، نخست‌وزیر اسبق عراق كه ایران او را نزدیك‌ترین فرد در میان رهبران سیاسی عراقی به خود می‌داند، بر كلیت دولت سودانی سیطره ویژه دارد و سایه‌اش بر دولت سنگینی می‌كند. در حالی كه خود السودانی نیز از جمع حزبی آمده كه روابطش با ایران ریشه‌ای است و به دوران قبل از سقوط صدام حسین باز می‌گردد.
استقبال گرم سید ابراهیم رییسی، رییس‌جمهوری ایران و مقام معظم رهبری از السودانی نشان می‌دهد كه او از چه جایگاه بالایی نزد تهران برخوردار است. جدای از مناسبات دوجانبه و لزوم تقویت روابط دو كشور، سفر السودانی یك محور برجسته داشت و آن‌هم موضوع امنیت مرزهای غربی ایران در اقلیم كردستان است. تهران بر این باور است كه گروه‌های تروریستی جدایی‌طلب كرد در مناطق غربی كشور فعالیت‌های ایذایی مسلحانه دارند و تهدید امنیتی علیه ایران محسوب می‌شوند. در دوره الكاظمی كه این موضوع علنی شد و ایران به پایگاه‌هایی در اقلیم كردستان حمله كرد، دولت الكاظمی از اینكه ایران بدون هماهنگی با بغداد اقدامات تقابلی خود را انجام می‌دهد، ناراحت بود، برای همین اصرار داشت كه تهران با بغداد هماهنگ باشد تا خود علیه آنها وارد عمل شود. از سوی دیگر، چون درگیر تثبیت خود برای دور دوم نخست‌وزیری‌اش بود، كاری از پیش نمی‌برد و تلاش می‌كرد بیش از اینكه به فشارهای ایران توجه كند...
رضایت اقلیم كردستان را جلب كند. طرف‌های ایرانی بارها می‌گفتند كه سند حضور نیروهای تروریستی كرد را در اختیار طرف‌های عراقی گذاشته‌اند و آنها عملا كاری از پیش نبرده‌اند. حالا به نظر می‌رسد كه السودانی به این اسناد توجه ویژه‌ای نشان می‌دهد و می‌خواهد دغدغه ایران را رفع كند. به ویژه كه ایران اصرار دارد در صورتی كه اقلیم كردستان و بغداد نخواهند عملا كاری از پیش ببرند، مجبور است خودش برای دفاع از امنیت خود وارد عمل شود. حالا به نظر می‌رسد كه بغداد با اربیل به توافقی جدی رسیده است تا دغدغه ایران را عملا رفع كند. برای همین از استقرار نیروهای نظامی عراقی در طول نوار مرزی 200 كیلومتری ایران و عراق در محدوده اقلیم كردستان صحبت شده است. یعنی آن چیزی كه تهران از ابتدا به دنبال آن بود.
ایران می‌گوید مقامات اقلیم كردستان و نیروهای نظامی آنها با جدایی‌طلبان تروریست كرد، رابطه عاطفی دارند برای همین كاری از پیش نمی‌برند، برای همین همیشه اصرار داشته كه باید نیروهای عراقی امنیت مرزها را برعهده بگیرند، به ویژه كه اقلیم كردستان در حقیقت بخشی از عراق است و این وظیفه نیروهای عراقی است كه امنیت مرزها را تامین كنند. ظاهرا السودانی در تهران بود تا به مقامات ایرانی بگوید كه این هدف به زودی تحقق می‌یابد. اما در كنار موضوع امنیتی موضوع صادرات انرژی ایران به عراق نیز مطرح است. ایران به موجب قراردادی دوجانبه باید به‌طور مرتب به عراق گاز صادر كند. گاز صادراتی از ایران به مصرف نیروگاه‌های برق عراق می‌رسد. برای همین عراق برای تامین برق مورد نیاز خود به نوعی به واردات گاز از ایران وابسته است. در طول سال‌های اخیر هر وقت مصرف داخلی گاز ایران افزایش می‌یافت، از میزان صادرات گاز ایران به عراق كاسته می‌شد، اتفاقی كه برخلاف تعهدات ایران در قرارداد گازی‌اش با عراق است. در این میان موضوع انتقال پول گاز وارداتی از عراق به ایران نیز مطرح است كه به دلیل تحریم‌های امریكا به كندی و به سختی انجام می‌شود.
عراق اصرار دارد كه حتما برای این موضوع چاره‌ای اندیشیده شود و ایران در تامین گاز عراق كوتاهی نكند. در سفر السودانی توافق شد تا یك سازوكار ثابت برای تسویه حساب‌های ایران و عراق تعریف شود و همچنین وزارت نفت ایران در بغداد به منظور ارتقای سطح همكاری‌ها دفتر نمایندگی تاسیس كند. به این ترتیب دو طرف امیدوارند كه در حل این مشكل چندساله اقتصادی بتوانند به یك راه‌حل دایمی برسند.
السودانی ایران را برای نخستین سفر غیرعربی خود برگزید تا جایگاه ایران را در عرصه سیاست خارجی عراق نشان دهد. اگرچه در طول مدت كوتاه آغاز دوران نخست‌وزیری‌اش او بیشترین دیدار با یك سفیر خارجی را با سفیر ایالات متحده داشته و 7 بار با او جلسه نشست و برخاست داشته است اما سفر او به تهران این پیام را به امریكایی‌ها نیز می‌دهد كه از ایران و دغدغه‌های آن نمی‌توانیم بگذریم؛ همانطور كه فواد حسین قبل از سفر نخست‌وزیر به ایران گفت، نمی‌توانیم اجازه دهیم كه عراق به جایی علیه همسایگانش تبدیل شود.