دنیای قلم - نصرت‌الله تاجیك : من از ابتدا پنج دوره گفت‌وگوها میان ایران و عربستان سعودی را با تردید دنبال می‌كردم. تلقی من این بود كه سعودی‌ها در یك استراتژی دو ستونه ما را سرگرم می‌كنند.
در این نوع استراتژی سعودی‌ها از یك‌سو تلاش می‌كردند از برندگی سیاست‌های ما در مقابل خودشان بكاهند و از سوی دیگر سلسله‌ای از اقدامات تخریبی را كه در خفا انجام می‌دادند، به نتیجه برسد. از ابتدا پیشنهاد من این بود كه مذاكرات در سطح سیاسی برای ما بهتر از مذاكرات در سطح امنیتی است. البته شرط سعودی‌ها از ابتدا این بود كه مذاكرات در سطح امنیتی برگزار شود. انگیزه من از دنبال كردن مذاكرات در سطح سیاسی این بود كه قدرت تخریبی سعودی‌ها به دلیل اندوخته و ذخیره ارزی و مالی كه دارند، خیلی زیاد است و به راحتی اهداف و منافع سیاسی ما را به مسائل امنیتی می‌كنند و در جهت تخریب آنها بر می‌آیند. سعودی‌ها چه در حوزه سیاست داخلی و چه در حوزه سیاست خارجی، قدرت تخریبی بیشتری نسبت به قدرت سازندگی دارند. در استمرار مذاكرات ایران و عربستان در عراق، این امیدواری ایجاد شده بود كه دور ششم مذاكرات در سطح سیاسی برگزار شود.
مكتوباتی تحت عنوان صورت‌جلسه به رسانه‌ها راه پیدا كرده بود كه قرار است با تلاش آقای مصطفی كاظمی مذاكرات در چارچوب سیاسی و با حضور تیم‌های سیاسی و دیپلماتیك دو طرف در دور ششم پیگیری شود. ستون دیگر استراتژی سعودی كارهای پنهان آنها در رابطه با ائتلاف عبری-عربی بود كه تلاش می‌كردند برجام را از بین ببرند. برجام طی روند مذاكراتی كه انجام شده بود، در پایان دولت دوازدهم تقریبا به نتیجه رسیده بود و بنا بر مصالح داخلی تصمیم گرفته شد كه این مذاكرات متوقف بماند تا دولت جدید روی كار بیاید و آن را به نتیجه برساند. این توقف، بهترین فرصت برای سعودی‌ها بود تا قدرت تخریبی خودشان را به كار بگیرند. شرایط به گونه‌ای رقم خورد كه در ایران قدرت یك‌دست محافظه‌كار به جای رعایت حال مردم...
شیب اقدامات اصلاحی (یا حتی اگر بخواهیم نام آن را اصلاحات ساختاری بنامیم) به حدی تند شد كه مردم تاب تحمل آن را نداشتند. این اقدامات دفعی شرایطی را درون كشور ایجاد كرد كه در كنار كم و كاست‌های نظام اداری، نظام تصمیم‌گیری، سطح نازل مشاركت مردم در سرنوشت خودشان در نهادهای انتخابی و ... به گونه‌ای اتفاق افتاد كه اعتماد به حكومت را پایین آورد و هم تبعات سیاسی- اجتماعی را شكل داد كه فرصت بی‌سابقه‌ای برای سعودی‌ها ایجاد كرد. سعودی‌ها كمال استفاده را كردند تا در جهت از میدان به در كردن رقیب و چه امتیازگیری از ایران سر میز مذاكره، ستون دوم استراتژی خودشان را (استفاده از قدرت تخریبی و عملیات پنهانی) ادامه بدهند و آن را به سطح رسانه‌ای بكشاند.
یكی از ابزارهای مهم سعودی‌ها در این مسیر ابزار رسانه بود و با میزان نقشی كه در تلویزیون ایران اینترنشنال داشتند با تمام فشار و تمام قد سعی بكنند كه به این التهاب اجتماعی درون ایران دامن بزند. قطعا یك وجه این التهاب كاستی‌ها داخلی است و كسی در آن تردیدی ندارد. لازم است در داخل به اصلاحات ساختاری دست بزنیم كه حداقلش تغییر شیوه حكمرانی است تا اقدامات دیگر از جمله رسیدگی به حقوق اساسی مردم و ... . این سویه داخلی قضایا است. اما در بحث سیاست خارجی، به دلیل اضافه برآوردهایی كه داشتیم، وضعیت كشور را دچار مشكل كردیم. در موضوع روسیه، به دلیل اضافه برآورد به ویژه در موضوع پهپادها، شرایطی را به وجود آوردیم ك باعث حساس شدن بیش از حد غرب به نزدیكی بیش از اندازه ما به روس‌ها شد. بخشی از مداخلات خارجی در شرایط جاری كشور هم به همین سیاست باز می‌گردد كه آنها می‌خواهند اجازه ندهند ما بیش از حد به روس‌ها نزدیك شویم. از سوی دیگر اضافه برآورد دیگر ما مفهوم «زمستان سرد اروپا» بود كه باعث شد این‌گونه تلقی كنیم اگر شروط جدیدی در برجام بیاوریم، طرف مقابل به خاطر قرار داشتن در موضع ضعف، مجبور به پذیرش آنهاست. این شروط جدیدی در حالی مطرح شد كه به گفته وزیر امور خارجه كشور، ۹۵درصد از مسائل باقی‌مانده برجام حل شده و فقط ۵درصد باقی مانده است. با اضافه شدن این شروط براساس آن اضافه برآورد، شرایطی را به وجود آوردیم كه زمینه مستعدی برای افزایش قدرت تخریبی سعودی‌ها حاصل شد.
شرایطی كه ما اكنون با عربستان داریم از جمله اینكه قضایای یمن منجمد مانده است و اختلاف‌ها به سطح رسانه كشیده شده است، روند مطلوبی نیست. یك این شیوه برخورد ما با واقعیت این است كه اگر با قدرت تخریبی سعودی مواجه می‌شویم، در برابر به سمت تهدید و سخنان نظامیان و امثال اینها تمایل پیدا كنیم. به نظر من باید از چنین رویكردی فاصله بگیریم و سعی كنیم تنش را در بستر و زمینه خودش محدود كنیم، نه اینكه به تنش بیفزاییم. باید سعودی‌ها را از كانال‌های دیپلماتیك متوجه كنیم كه مسائل داخلی ما به خودمان مربوط است و ان‌شالله حل و فصلش می‌كنیم. همزمان باید این توهم را از سعودی‌ها و مجموعه غرب بزداییم كه از طریق مداخله در مسائل داخلی ما می‌توانند به نتایج دلخواه‌شان برسند.
الان در مذاكرات برجام هم همین مشكل را داریم كه طرف غربی تصور می‌كند استفاده از شرایط داخلی ایران برای گرفتن امتیازهای بیشتر مفید است و سعی می‌كنند با استفاده از فشارها و تحریم‌ها، زمینه را برای دریافت امتیازهای بیشتر فراهم كنند. كاملا روشن است كه سعودی‌ها در حال استفاده از قدرت تخریبی خود هستند و برخلاف اسراییلی‌ها آن‌قدر درایت ندارند كه اقدامات خود را پنهان نگه دارند، اسراییلی‌ها دقیقا متوجه هستند كه دخالت آشكارانه‌شان نتیجه مطلوب نمی‌دهد. سعودی‌ها از طریق ابزارهای رسانه‌ای كه دراختیار دارند، تلاش می‌كنند اعتراض‌های مردمی را در ایران از بستر اعتراضی خارج و به بستر خشونت وارد می‌كنند. این روش سعودی‌ها اگر ادامه پیدا كند، طبیعی است كه ایران هم در واكنش به آن كارت‌هایی برای بازی دارند.