دنیای قلم -حادثه خروج قطار مترو از ریل در خط 5 و برخورد با قطاری دیگر که چهارشنبه 2 هفته پیش رخ داد، برای یک روز ایستگاه صادقیه و این خط را با اختلال جدی روبه رو کرد. این درصورتی است که اگر دولت‌ها به هشدارهای داده شده برای توجه بیشتر به مترو، توجه می‌کردند، این حادثه و اختلال‌های کنونی خطوط مختلف رخ نمی‌داد. حالا هم اگر دولت سیزدهم گوشه چشمی برای تامین منابع مورد نیاز داشته باشد، از یکسو نوسازی ناوگان و تکمیل خطوط فعلی انجام می‌شود و از سوی دیگر، این شبکه انبوه‌بر مسافری، توسعه می‌یابد. اینکه تکمیل خطوط فعلی و آغاز عملیات اجرایی خطوط جدید مترو، یک‌جورهایی از نان شب هم برای تهران واجب‌تر شده را نمی‌شود کتمان کرد. آنچه در طرح جامع حمل‌ونقل ریلی تهران برای افق1420 آمده نیز نشان می‌دهد، برای آنکه آلودگی هوا از آسمان پس زده شده و قفل ترافیک تهران باز شود، باید منابع مالی مترو به سرعت تامین شود. تنها در این صورت است که متروی پایتخت کشور، شبکه یکپارچه کاملی خواهد بود. البته به‌گفته شهردار، با مشارکت مردم و همراهی دولت، می‌توان در مدتی کمتر از 20سال به این شبکه دست پیدا کرد.
شبکه متروی تهران که 7خط آن ساخته و 4خط آن باقیمانده درصورت تکمیل می‌تواند حجم زیادی از مسافران را جابه‌جا کند و درصورت آسیب دیدن موقت بخشی از آن هم، بقیه شبکه به‌دلیل ارتباط کامل با یکدیگر به‌کار ادامه خواهد داد. یکی از برنامه‌های مهم طرح جامع حمل‌ونقل ریلی تهران، ساخت خط10 مترو است؛ خطی که به ایستگاه ورد‌آورد متصل می‌شود و اگر مشکل 2هفته پیش دوباره پیش بیاید، می‌توان مسافران را بدون پیاده شدن در ایستگاه صادقیه، از سمت شمال وارد خطوط شبکه متروی تهران کرد. همچنین خط11 قبل از رسیدن قطار کرج به صادقیه یک ایستگاه دارد تا مقداری از حجم مسافران کم شود و اینگونه دسترسی شهروندان از سمت جنوب به مقصد‌های خود آسان‌تر می‌شود. با این حساب، اتصال میان خطوط علاوه بر افزایش استفاده شهروندان، موجب بیشتر شدن تاب‌آوری مترو نیز خواهد شد. این در حالی است که ساخت مترو یکی از پرهزینه‌ترین پروژه‌های عمرانی به شمار می‌آید که نمی‌توان آن را با دیگر طرح‌های عمرانی حتی با ساخت بزرگراه مقایسه کرد. هزینه ساخت تونل‌ها و تجهیزات مترو آنقدر زیاد است که به‌صورت کلی از توان مالی شهرداری‌های ایران خارج است و برای انجام آن از منابع مالی دولتی و ملی استفاده می‌شود. افزایش قیمت دلار هم مستقیما بر آن تأثیر می‌گذارد. به‌صورتی که اکنون ساخت و تجهیز یک‌کیلومتر مترو برای تهران، حدود 1200میلیارد تومان می‌شود. حال سؤال اینجاست که در چنین شرایطی، شهروندان باید منتظر انجام چه اقداماتی در سال آینده مترو باشند؟ چه ایستگاه‌هایی به بهره‌برداری می‌رسد و چه خطوطی کامل‌تر از گذشته می‌شود؟ سیدجعفر تشکری‌هاشمی، معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهرداری تهران در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: «وقتی بتوانیم خطوطی که قابل اتصال به هم هستند را با قطعات کوچک‌تر به هم متصل کنیم کاربری آنها قطعا افزایش پیدا می‌کند. وقتی بتوانید دسترسی‌های بیشتری فراهم کنید و مردم بتوانند در کوتاهترین پیمایش خودشان را به سایر خطوط برسانند یک مزیت تلقی می‌شود. او که اکنون رئیس کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران است، با اشاره به طرح جامع حمل‌ونقل ریلی تهران می‌گوید: «در این طرح کلیات خطوط متروی تهران در سال1420 مطرح شده اما هنوز جزئیات و طراحی کامل این خطوط انجام نشده است و نیاز به مطالعات کامل‌تر دارد. طبیعی است که با توجه به ظرفیت ساختی که در مترو وجود دارد و منابعی که ممکن است در اختیار داشته باشیم، زمان ساخت هر خط تابع ملاحظاتی است و متفاوت خواهد بود. 4خط جدید مجموعا نزدیک به153کیلومتر طول دارند. حتی اگر تصور کنیم که بتوان پروژه‌های مترو را مانند دورانی که 4خط همزمان در حال ساخت بودند (نیمه دهه80 تا نیمه دهه90)، اجرا کرد باز هم سالانه 15-10کیلومتر تونل ساخته می‌شود و در این‌صورت هم ساخت مسافت باقیمانده از 11خط زمان زیادی نیاز دارد. پس با توجه به این موضوع و همینطور محدودیت‌های مالی شهرداری و عدم‌کمک مالی دولت، اولویت اصلی مترو تکمیل خطوط موجود و رفع نواقص فعلی است.»
اینطور که مدیرعامل متروی تهران عنوان می‌کند یکی از اولویت‌های کاری، دسترسی شهروندان منطقه5 پایتخت به شبکه حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری است. علی امام می‌گوید: «از سنوات گذشته تلاش گسترده‌ای برای توسعه خطوط مترو در غرب تهران به‌ویژه منطقه۵ آغاز شده است، در طراحی‌هایی که برای تکمیل شبکه حمل‌ونقل ریلی شهر تهران انجام شده، خطوط مختلفی در منطقه۵ سرویس‌دهی کرده و در خدمت شهروندان خواهند بود. در این راستا، ۲۴ایستگاه در منطقه۵، طی چند سال آینده به‌تدریج به مرحله بهره‌برداری رسیده و در خدمت شهروندان قرار خواهد گرفت.»
برنامه‌هایی که باید در سال1400 اجرا می‌شد بیش از هر چیز به تامین منابع مالی بستگی دارد. بخشی از این برنامه شامل افتتاح ایستگاه‌های جدید و ورودی‌های جدید ایستگاه‌های قبلی در این مدت است. نگاهی به این فهرست نشان می‌دهد که توسعه مترو در سال جاری و احتمالا در سال بعد بیشتر معطوف به تکمیل و افزایش توانایی خطوط موجود است.
منبع: همشهری