دنیای قلم -روز گذشته بزرگ‌ترین موج خروج از بازار سرمایه طی مهرماه سال جاری رخ داد. بیش از 1200 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. این رقم بیشترین میزان خروج پول از بورس در مهرماه است و موجب شد تا شاخص بورس با ریزش 38هزار واحدی مواجه شود.
گفته می‌شود كه بخش بزرگی از ریزش شاخص بورس را باید به حساب خداحافظی رییس سازمان بورس در فضای مجازی نوشت. محمدعلی دهقان دهنوی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار با انتشار مطلبی در فضای مجازی، پایان كار خود در این سازمان را اعلام كرده و گفته است كه «احسان خاندوزی وزیر اقتصاد پنجشنبه 8 مهر به من اطلاع داد برنامه تغییر تیم مدیریتی سازمان بورس دارد، از همان روز پیگیر هستم كه این اتفاق زودتر بیفتد، حتی مصرّ بودم طبق برنامه، شورای عالی بورس همین هفته تشكیل شود ولی امكان برگزاری فراهم نشد، امید است هرچه زودتر اتفاق بیفتد. وی اضافه كرد: تغییر رییس سازمان بورس در انتهای دوره 5ساله باید یك امر عادی تلقی شده و نباید اینقدر بدان پرداخته شود.
بازار سرمایه هم آنقدر بزرگ شده كه این رفت‌وآمدها بر آن تاثیری نداشته باشد، لذا از همه دوستان تقاضا دارم به این حواشی نپردازند. همزمان با این اظهارنظر، قیمت دلار نیز در بازار ریزشی شده و سیگنال مهمی به معامله‌گران بازار سرمایه مخابره كرد. اما برخی دیگر نیز اظهارات رییس‌جمهور درباره كسری بودجه دولت در سال جاری را دلیل چنین ریزش سنگینی عنوان می‌كنند. بخش بزرگی از این كسری بودجه با فروش اوراق بدهی دولتی در بورس تامین می‌شود. آن‌هم با نرخ سودی بالاتر از نرخ بهره بانك‌ها. گفته می‌شود كه دولت 30 هزار میلیارد تومان از این اوراق را در بورس عرضه كرده و سازمان بورس نیز چاره‌ای جز موافقت با این اقدام نداشته است. ابراهیم رییسی رییس‌جمهور، سیزدهم خرداد سال جاری و در مبارزات انتخاباتی خود عنوان كرده بود كه «بورس جای تامین كسری بودجه دولت نیست.» او گفته بود كه «حقوقی‌های بورس، حضورشان مثل بچه پولدار است و باید كنترل می‌شدند. بازار بورس رها نیست و كنترل‌شده است و مردم به كنترل دولت اعتماد كردند.» اما رییس مستعفی سازمان بورس متهم اصلی را بانك مركزی می‌داند. دهقان دهنوی گفته است: «باید به منشأ فروش این اوراق بدهی توجه جدی شود.
بخش اعظم فروش اوراق، ناشی از عملیات بازار باز بین بانك مركزی و بانك‌ها است كه ثبت آمار معاملات آن در بازار بدهی رخ می‌دهد و به هیچ عنوان به معنی فروش اوراق توسط دولت نیست. در واقع طی سه هفته اول مهرماه دولت هیچ فروش اوراقی در بازار نداشته است و برای هفته بعد هم برنامه فروش ندارد.» به هر حال هر كسی كه مقصر اتفاقات رخ داده در بورس باشد؛ این سهامداران خرد هستند كه با زیان انباشته در حال خروج از بازار دیده می‌شوند؛ سهامدارانی كه با فروش سهام خود جلوی ضرر بیشتر خود را می‌گیرند.
برخی تحلیلگران بازار سرمایه بر این باروند كه اصلی‌ترین عامل ایجاد روند اصلاحی در معاملات بورس، وجود نوسان در بازار ارز است هر چند نمی‌توان این اتفاق را تنها علت تاثیرگذار در اصلاح اخیر شاخص بورس دانست، اما باید گفت بازار سرمایه به‌طور دایم تحت‌تاثیر عوامل مختلف با نوسان همراه می‌شود و نوسان و درجا زدن در بازار سرمایه امری طبیعی است.
این در حالی است كه در دو سال گذشته این بازار روندی مثبت داشته و تحلیلگران عامل اصلی رشد شاخص در نیمه اول سال ۱۳۹۹ را ورود پول حقیقی یا به عبارت دیگر ورود سهامداران حقیقی و افزایش سرمایه‌گذاری شهروندان در بازار سهام عنوان می‌كنند و بر این باورند كه پس از آن و در ۶ ماه ابتدایی سال 1400 تغییر مالكیت حقوقی به حقیقی بازار را منفی كرد به گونه‌ای كه شاهد خروج پول حقیقی‌ها از این بازار بودیم. هر چند برخی از صاحبنظران نیز می‌گفتند با فرارسیدن مهرماه كم‌كم صورت‌های مالی شركت‌ها و گزارش سود آنها منتشر می‌شود و با تكمیل كابینه دولت سیزدهم سیاست‌های اقتصادی دولت، خصوصا مشخص شدن سیاست‌های پولی بانكی وضعیت بازار سهام بهبود می‌یابد اما به نظر می‌رسد هنوز این بازار روی خوش به سهامداران نشان نداده است.
مصطفی امید قائمی، نخستین رییس هیات‌مدیره بورس اوراق بهادار تهران در خصوص وضعیت بازار سرمایه به «اعتماد» گفت: بورس همواره در روزهای مختلف با نوساناتی مواجه است و این افت‌وخیزها در بازار سرمایه جزو ذات این بازار است، در بازار روز سه‌شنبه نیز سهم‌های پالایشی در ریزش بورس سهم عمده‌ای داشتند. این كارشناس بازار سرمایه خاطرنشان كرد: اما موضوعی كه باید به آن توجه شود این است كه اطلاعاتی كه از كارنامه 6 ماهه شركت‌های بورسی منتشر می‌شود اطلاعات بسیار خوبی است و به نظر می‌رسد این شركت‌ها سودده بوده‌اند و این اطلاعات به بازار نیز كمك می‌كند تا در میان‌مدت باعث رونق این بازار شوند. این فعال حوزه بورس با بیان اینكه در مجموع آمار تولید و فروش محصولات مختلف و آمار وضعیت مالی شركت‌ها مثبت ارزیابی می‌شود ادامه داد: در كنار این موضوع قیمت محصولات پایه جهانی نیز تغییر داشته كه تاثیر مثبتی بر شركت‌های بورسی خواهند داشت.
او تصریح كرد: هرچند ممكن است بازار سرمایه چند روزی راكد باشد اما با وجود این اطلاعاتی كه از شركت‌ها در دست است با رونق این بازار در فصل پاییز مواجه خواهیم شد و ممكن است در ادامه نیمه دوم سال بازار تغییر مسیر دهد اما با شفاف‌تر شدن شرایط و كاهش ابهامات با توجه به پتانسیل‌های موجود در این بازار امكان استارت یك حركت صعودی و رونق مجدد این بازار وجود دارد و افزایش قیمت نفت و سایر حامل‌های انرژی اثر مثبتی بر بازار سرمایه ما خواهد داشت.
امید قائمی تصریح كرد: بورس را می‌توان به عنوان یكی از بازارهای مناسب برای سرمایه‌گذاری در پاییز و زمستان معرفی كرد و بازار سرمایه می‌تواند نسبت به سایر بازارهای موازی تا پایان امسال بازدهی معقول‌تری در اختیار سهامداران قرار دهد و رشد خوبی را تجربه كند. او در پاسخ به این پرسش كه كدام بازار به جز بورس می‌تواند بازدهی بیشتری داشته باشد، گفت: همان‌گونه‌كه معاملات بورس تحت‌تاثیر ركود ایجادشده قرار می‌گیرد، روند معاملات دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری هم وارد فضای ركودی می‌شود و دیگر با معاملات چندان پر رونقی همراه نخواهند شد.
این كارشناس بازار سرمایه در رابطه با سیاست‌های دولت برای رشد بازار سرمایه نیز خاطرنشان كرد: با توجه به رشد قیمت محصولات پایه در بازارهای جهانی در صورتی كه سیاست‌های دولت نیز همسو با این رشد قیمت و حمایت از این بازار باشد این موضوع می‌تواند به رونق بازار سرمایه كمك كند. به‌طور كلی تاثیر افزایش قیمت حامل‌های انرژی در بازارهای جهانی در بازار سرمایه ما مثبت خواهد بود چراكه با افزایش قیمت حامل‌های انرژی در جهان بهای تمام‌شده تولید محصولات مختلف در بسیاری از كشورهای صنعتی افزایش خواهد یافت.
امید قائمی ادامه داد: منظور اصلی از حمایت‌های دولتی مربوط به نرخ عوارض، نرخ خوراك‌ها و نرخ سود و بهره بانكی است كه از سوی دولت تعیین می‌شوند كه در این شرایط حساس باید همگام و در جهت رونق بازار سرمایه باشد. ضمن آنكه یكی از موانع رشد بازار سرمایه، قیمت‌گذاری‌های دستوری بود اما شاهد آنیم كه با وجود افزایش مداوم قیمت كالاها و وضعیت مناسب سودآوری اكثر شركت‌ها و صنایع بورسی، بازار سرمایه همچنان كم‌فروغ است. این فعال بازار سرمایه در مورد زمزمه‌های تغییر مدیریتی در سازمان بورس اوراق بهادار و تاثیر آن روی شاخص‌های بورس نیز گفت: خواه، ناخواه سیاست‌های نظارتی مدیران بازار سرمایه تاثیرگذار خواهد بود هر چند ممكن است از نظر روانی تغییرات اعمال‌شده در سازمان بورس اثری كوتاه‌مدت در معاملات داشته باشد اما نمی‌توان این اتفاق را عامل اصلی برای ریزش‌ها یا افزایش‌ها دانست ضمن اینكه این قضیه بیشتر سیاسی است تا اقتصادی.