دنیای قلم -در حالی كه تحولات افغانستان در پرتو آخرین تلاش‌‌های ایالات متحده برای خروج قطعی از این كشور و واگذاری اداره آن به گروه طالبان و هجوم بخشی از مردم افغانستان به فرودگاه كابل برای فرار از كشور تحت سلطه طالبان، دچار نابسامانی‌های بیشتر و تحمل تلفات انسانی فراوان گردیده و با مشكلات پیش روی دوران انتقال در افغانستان روبروست، شورای امنیت سازمان ملل متحد و كشورهای نگران مواجهه با سیل پناهندگان افغانی، در تلاش برای كنترل اوضاع و فرصت‌گیری جهت اقدامات متناسب با شرایط مورد نظر خود، دست به كار ابتكاراتی برای مقابله با شرایط جاری شده‌اند. شورای امنیت سازمان ملل در جلسه دوشنبه گذشته خود با تصویب قطعنامه‌ای خواستار تعهد طالبان برای «خروج مطمئن» كسانی كه می‌خواهند افغانستان را ترك كنند گردید. این قطعنامه كه با سیزده رای مثبت و آرای ممتنع روسیه و چین به تصویب رسید، برخلاف انتظار هیچ‌گونه اشاره‌ای به ایجاد منطقه «امن و حفاظت» شده‌ای كه مورد نظر فرانسه و انگلیس بود نكرده است . رییس‌جمهور فرانسه در روز قبل از تشكیل جلسه شورای امنیت طی اظهاراتی در عراق اعلام داشت كه پاریس و لندن از سازمان ملل خواسته‌اند تا در ایجاد منطقه «امن و حفاظت» شده در كابل و به خصوص برای ارایه كمك‌های بشردوستانه بین‌المللی مساعدت نماید. امانوئل ماكرون در توضیح خواسته فرانسه اضافه كرده بود كه طرح منطقه امن كاملاً قابل تحقق بوده و وی امیدوار است كه بتواند به سرانجام خوبی برسد. به زعم رییس‌جمهور فرانسه چه كسی می‌تواند با تامین امنیت برای عملیات‌های انسان‌دوستانه مخالفت نماید. این پروژه به سازمان ملل اجازه می‌دهد كه سریعاً وارد فاز عملیاتی شده و هر كسی مسوولیت خویش را به عهده بگیرد و در اثر آن فشار بر طالبان نیز ایجاد گردد. به گفته دیپلمات‌‌های مستقر در سازمان ملل، طرح فرانسه در واقع به مفهوم ایجاد منطقه حفاظت شده نبوده بلكه اروپا طالبان را به سمت مسوولیت‌پذیری بیشتر سوق می‌دهد تا این گروه منطقه «عبور مطمئن» برای داوطلبان خروج از افغانستان را فراهم سازد. به عقیده آگاهان تحولات بین‌المللی، قطعنامه فوق در واقع برای عملیاتی شدن طراحی نگردیده و در اصل شامل اصول مبنایی، پیام‌های سیاسی كلیدی و هشدار می‌باشد. ریچارد گووان كارشناس مسائل سازمان ملل در تشكیلات پیشگیری بحران‌های بین‌المللی «گروه بحران» ، قطعنامه شورای امنیت حداقل حاوی یك پیام برای طالبان در موضوع ضرورت باز نگه داشتن فرودگاه كابل و كمك به سازمان ملل برای شروع كمك‌رسانی‌ها می‌باشد. ناظران تحولات افغانستان، متن قطعنامه مصوب شورای امنیت را به حد كافی الزام‌آور ندانسته و معتقدند آقای ماكرون رییس‌جمهور فرانسه نیز دچار اشتباه گردیده كه موضوع ایجاد منطقه حفاظت شده در فرودگاه كابل را زودهنگام مطرح یا اصولا نباید به صراحت آن را عنوان می‌‌ساخت .
این قطعنامه همچنین بر احترام به حقوق بشر، حقوق زنان، كودكان و اقلیت‌ها و نیز تشویق به دستیابی به راه‌حل سیاسی در افغانستان با مشاركت معنی‌دار بانوان افغان در این پروسه سیاسی تاكید داشته و خواستار آن است كه خاك افغانستان به عنوان تهدید یا محل حمله علیه سایر كشورها و مامن تروریست‌ها قرار نگیرد. از سوی دیگر اتحادیه اروپایی كه نگران ورود موج غیر قابل كنترل پناهندگان افغانی به خاك اروپاست در نظر دارد كه به كشورهای منطقه و هم‌جوار افغانستان كه احتمالا پذیرای پناهندگان افغانی خواهند بود، در چارچوب طرحی كه در هفته جاری به شورای وزیران كشور اتحادیه اروپایی ارجاع می‌گردد كمك نماید .كشورهای اروپایی با توجه به تجارب گذشته در مورد سرا‌زیر شدن سیل پناهندگان به اروپا كه مشكلات امنیتی فراوانی برای شهروندان كشورهای عضو این اتحادیه به همراه داشت، مترصد هستند كه در فرصت مناسب، كنترل‌های امنیتی افراد خارج شده از افغانستان را به اجرا در‌آورند . در چارچوب «پروژه اعلام» اتحادیه اروپایی و كشورهای عضو در نظر دارند كه مشتركا از بازگشت پناهندگان غیرقانونی و غیرقابل كنترل در مقیاس‌های وسیع به اروپا ممانعت به عمل آورده و از تكرار آن چه در سال ۲۰۱۵ در اروپا و با ورود تقریبا یك میلیون پناهنده فراری از شرایط جنگی در سوریه رخ داد، اجتناب نمایند. بر اساس پیش‌بینی‌های سازمان ملل متحد انتظار می‌رود كه در سال ۲۰۲۱ نیم میلیون پناهنده افغانی دیگر به جمع پناهندگان فعلی اضافه شود. اتحادیه اروپایی در سال ۲۰۱۶ و در كوران بحران سوریه طی موافقت‌نامه‌ای با تركیه، متقبل گردید كه در ازای بازگرداندن پناهندگانی كه در جزایر یونان پناه گرفته‌اند، به تركیه كمك‌های مالی ارایه دهد. گفته می‌شود تركیه در حال حاضر پذیرای نزدیك به ۴ میلیون پناهنده است كه اكثریت آنها سوری هستند . در حالی كه مردم افغانستان تحت شرایط دشوار دوران انتقال سیاسی در این كشور و نگران از تكرار تجربه قبلی سلطه طالبان در افغانستان، دچار مشكلات فراوانی هستند، و بخشی از این مردم زجر كشیده در سال‌های اشغال و جنگ در كشورشان تصمیم به گریز از معركه دارند، كشورهای غربی و اروپایی به منظور جلوگیری و ممانعت از ورود آنها به خاك اروپا، قصد تشویق و ترغیب كشورهای همسایه افغانستان و خصوصا كشورهای آسیای میانه را كه یكی از معبرهای عبوری این مهاجرین به غرب را تشكیل می‌دهند، داشته و فارغ از اینكه در فردای افغانستان پس از خروج اشغالگران این مردم تحت چه شرایطی قرار خواهند داشت، درصدد انتقال مشكلات پناهندگان به كشورهای همسایه افغانستان و محصور نمودن هر چه بیشتر راه‌های عبوری آنها به كشورهای غربی و به خصوص اروپایی هستند.
منبع: اعتماد