دنیای قلم- میان فضای مجازی و فضای واقعی تفاوت است، ولی این تفاوت در برخی جوامع بیشتر است. به ویژه اگر در این جوامع رسانه‌های رسمی قادر به بازتاب نگاه عمومی نباشند، محرومان از این فضا خود را به فضای مجازی منتقل می‌كنند و در آنجا سنگر می‌گیرند.
عباس عبدی در اعتماد نوشت: در این میان ممكن است مشكل مهمی به وجود آید، اینكه فعالان و حاضران در فضای مجازی گمان كنند كه فضای مجازی همان فضای واقعی است در نتیجه بر اساس این فرض غلط خود را سازمان دهند و سرمایه‌گذاری سیاسی و اجتماعی كنند. برای درك تفاوت میان این دو فضا بد نیست از نتایج نظرسنجی استفاده كنیم. چندی پیش یكی از دوستان توییتی را برایم فرستاده بود كه توییت‌كننده از مخاطبان خود پرسیده بود، كدام یك از دو نامزد امریكا یعنی ترامپ و بایدن را ترجیح می‌دهید؟ شاید از صد پاسخ و بیشتر را كه دیدم، با اطمینان می‌توانم بگویم، بالای 95 درصد ترامپ را انتخاب كرده بودند. البته این فضای توییتر بود. حدود دو هفته پیش در یك كانال به نسبت متوسط و البته معتبر با حدود چند هزار دنبال‌كننده این سوال مطرح شده بود، تا آنجا كه دیدم رای ترامپ نیز بالای 70 درصد بود، ولی باز هم با نتایج توییتر خیلی فرق داشت. اكنون نظرسنجی ایسپا از مردم ایران منتشر شده است كه بد نیست نگاهی به یافته‌های آن انداخته شود.
- 76 درصد مردم در حد كم و خیلی كم پیگیر اخبار ریاست‌جمهوری امریكا هستند و 11 درصد نیز به میزان زیاد و خیلی زیاد پیگیر هستند. به نظرم این رقم پیگیری زیاد و خیلی زیاد آن انتخابات برای ما ایران قدری جالب و حتی بیش از انتظار است. این رقم با احتمال زیاد برای كاربران فضای مجازی بالای 50 درصد است. - 69 درصد از مردم حتی نتوانسته‌اند به یكی از دو اسم نامزدهای انتخاباتی اشاره درستی كنند. در حالی كه در فضای مجازی فقط كسانی به این پرسش‌های انتخاباتی پاسخ می‌دهند كه صد درصد می‌دانند چه كسانی نامزد هستند. این یكی از مهم‌ترین علل تفاوت‌های زیاد میان نتایج نظرسنجی‌ها در دو فضای مزبور است. در فضای واقعی همه افراد جامعه مورد سوال واقع می‌شوند، ولی در فضای مجازی كسانی كه می‌خواهند پاسخ دهند وارد فرآیند نظرسنجی می‌شوند.
- مهم‌ترین تفاوت در پرسش بعدی است كه فقط از 31 درصد مردم پرسیده شده است، زیرا فقط این 31 درصد از انتخابات امریكا اطلاعاتی داشتند و بقیه بی‌اطلاع بوده‌اند. از آنان پرسیده شد كه دوست دارند كدام یك برنده شوند، 49 درصد گفته‌اند فرقی نمی‌كند، 9 درصد گفته‌اند هیچ كدام، 14 درصد ترامپ و 27 درصد بایدن. اجازه دهید كه این را به نحو دیگری شرح دهم. از هر 1000 نفری كه در فضای واقعی سوال شده‌اند، فقط 314 نفرشان یكی یا هر دو نامزد را می‌شناخته‌اند. از این تعداد، 45 نفر ترامپ را ترجیح داده‌اند و 86 نفر بایدن، 28 نفر هیچ كدام و 155 نفر هم گفته‌اند فرقی نمی‌كند. حالا این را مقایسه كنید با نتایجی كه در فضای مجازی است و از هر 1000 نفر بالای 950 نفر گفته‌اند ترامپ. - از همان 314 نفر پرسیده شده كه فكر می‌كنید كدام یك برنده می‌شوند، 178 نفر گفته‌اند ترامپ، 72 نفر بایدن و 65 نفر هم گفته‌اند، نمی‌دانند. جالب است كه ارزیابی آنان برخلاف آرزو و ترجیح خود است و ترامپ را به عنوان برنده انتخابات امریكا معرفی كرده‌اند، در حالی كه نظرسنجی‌ها نیز فعلا از جلوتر بودن بایدن حكایت می‌كند. این داده نیازمند تحلیلی جدی‌تری است.
- از همان 314 نفر (و نه از همه) میزان اثرگذاری انتخابات امریكا را بر ایران سوال كرده‌اند، 83 نفر كم و خیلی كم گفته‌اند، 174 نفر هم زیاد و خیلی زیاد، 21 نفر هم متوسط و 37 نفر هم اظهار بی‌اطلاعی كرده‌اند. نگرش حول این پرسش تا حدی دوقطبی است، ولی این باعث تاسف است كه بیش از نیمی از افراد مطلع معتقدند كه نتایج این انتخابات آثار زیاد و خیلی زیاد بر ایران دارد. مهم نیست كه این گزاره درست است یا نادرست، مهم این است كه مردم ایران درباره آن چنین عقیده‌ای دارند و متاسفانه درست هم هست. - در نهایت از این 314 نفر پرسیده شده كه پیروزی كدام یك برای كشور ما بهتر خواهد بود؟ 145 نفر گفته‌اند، فرقی ندارند، 27 نفر گفته‌اند، نمی‌دانم، 115 نفر بایدن و 27 نفر هم گفته‌اند ترامپ. جالب است كه نتیجه این پرسش را با نتیجه یكی از پرسش‌های قبلی مقایسه كنیم.
متاسفانه دوستداران انتخاب ترامپ 45 نفر هستند در حالی كه فقط 27 نفر انتخاب او را به سود ایران می‌دانند و این رقم برای بایدن 85 نفر دوستدار انتخاب است و 115 نفر انتخاب او را بیشتر به نفع ایران می‌دانند. تحلیل این شكاف مهم است. نشانه‌ای است از بغض و كینه‌ای كه در جامعه ایجاد شده است و به این صورت علیه منافع كشور خود را نشان می‌دهد.