دنیای قلم_ عضو هیات علمی‌دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و مدیر واحد ترجمان دانش انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور با بیان اینکه تغذیه ناسالم، کم تحرکی و اضافه وزن عامل حدود یک چهارم تا یک سوم سرطان‌هاست، گفت: رژیم‌های غذایی برپایه گیاهخواری می‌توانند به پیشگیری از بروز سرطان کمک کنند.
دکتر مرجان عجمی با اشاره به برخی از عوامل موثر در بروز سرطان، گفت: سرطان که با رشد غیرنرمال و کنترل‌نشده سلول‌ها و گاهی حمله آنها به بافت‌های مجاور همراه است، توسط برخی ترکیبات بیواکتیو موجود در موادغذایی می‌تواند ممانعت شود و یا حداقل بروز آن به تاخیر بیفتد. مجموعه‌ای از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی می‌توانند در ایجاد سرطان نقش داشته باشند.
براساس گزارش انستیتو جهانی تحقیقات سرطان، حدود یک‌چهارم تا یک‌سوم سرطان‌ها به‌دلیل تغذیه ناسالم، کم‌تحرکی و اضافه‌وزن است که این امر با اتخاذ سبک زندگی سالم قابل پیشگیری است. کنترل وزن، انتخاب‌های درست غذایی و فعالیت بدنی مهمترین عوامل تعیین‌کننده و قابل اصلاح برای کاهش خطر بروز سرطان هستند. وی افزود: تنظیم یک برنامه غذایی خوب، علمی همراه با هنرمندی و مهارت است، مهارتی که به موجب آن یک برنامه غذایی برای تمام گروه‌های سنی خانوار، کافی از نظر تغذیه‌ای، مطابق با بودجه خانوار با رعایت اصل تنوع و تعادل و استفاده از همه ۵ گروه غذایی شامل گروه نان و غلات با تاکید بر غلات کامل و نان‌های سبوسدار، انواع میوه و سبزی با رنگهای متفاوت، گوشت‌های کم چرب و انواع پروتئین‌های گیاهی مثل حبوبات، لبنیات کم چرب، مغزها و دانه‌ها تنظیم و ارائه می‌شود. محدودکردن قند، شکر، نمک، منابع حاوی چربی اشباع مانند روغن حیوانی، دنبه، کره پاستوریزه و چربی ترانس مانند روغن نباتی نیمه جامد و کره گیاهی می‌تواند از بروز سرطان پیشگیری کند.
بیشتر بخوانید: آیا سرطان پستان قابل پیشگیری است؟
عجمی ادامه داد: باید توجه کرد که بافت چربی بدن از لحاظ متابولیکی فعال است و استروژن و پروتئین‌هایی را می‌سازد که باعث افزایش سطح انسولین وافزایش هورمون‌هایی می‌شود که می‌توانند در بدن التهاب ایجاد کنند. افزایش سطح انسولین با سرطان‌های آندومتر، پانکراس، کلون و پستان در ارتباط است. هرچه مدت زمان چاقی بیشتر باشد احتمال بروز سرطان هم بیشتر است.
کربوهیدرات ساده مانند قند و شکر باعث افزایش سطح انسولین، فاکتورهای رشد و IGF۱ می‌شود که این عوامل می‌توانند به افزایش بروز سرطان کمک کنند. وی همچنین اظهار کرد: پروتئین‌ها بسته به منشأ و میزان کل کالری دریافتی از رژیم غذایی می‌توانند خطر ابتلا به سرطان را افزایش یا کاهش دهند. توصیه می‌شود که رژیم‌های غذایی بر پایه پروتئین‌های گیاهی تنظیم و استفاده شود. مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده دودی، نمک سود و حاوی نگهدارنده مانند نیترات احتمال تولید نیتروزآمین و نیتروزآمید را افزایش می‌دهد که خود موتاژن و سرطان‌زا هستند و می‌توانند با بروز سرطان به‌ویژه سرطان کولورکتال در ارتباط باشند، برخی مطالعات نشان داده‌اند احتمال ابتلا به سرطان کولورکتال در افرادی که هر روز ۵۰ گرم گوشت فرآوری‌شده (معادل یک‌هات داگ) مصرف می‌کنند ۱۸ درصد افزایش می‌یابد. مصرف گوشت‌قرمز نیز احتمال بروز سرطان‌های کلورکتال، پانکراس و پروستات را افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: کدام زنان در معرض خطر سرطان پستان هستند؟
عجمی با اشاره به انواع روش‌های طبخ گوشت و تاثیر آنها بر بروز سرطان تصریح کرد: طبخ گوشت و سرخ‌کردن آن در دمای بالاتر از ۲۰۴ درجه سانتیگراد می‌تواند موجب تولید آمین‌های آروماتیک پلی‌سیکلیک شود که خود یکی از عوامل سرطان زا است. جالب است بدانیم خطر تولید ترکیبات سرطان‌زا به ترتیب با گریل‌کردن روی ذغال، شعله گاز و فر (آون) کاهش می‌یابد. همچنین مرغ گریل شده کمتر از گوشت گریل شده ترکیبات آروماتیک تولید می‌کند.
وی تاکید کرد: رژیم‌های غذایی برپایه گیاهخواری می‌توانند به پیشگیری از بروز سرطان کمک کنند، فیبر بالا در این نوع رژیم باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان کولورکتال می‌شود. فیبر بیشتر موجب سیری بیشتر و در نتیجه چاقی کمتر می‌شود. کاهش بافت چربی با کاهش تولید عوامل التهاب زا و کاهش خطر بروز سرطان‌ها می‌تواند در ارتباط باشد. مصرف بیشتر آنتی‌اکسیدان، پلی‌فنول‌ها و ویتامین‌های C،E و سلنیوم نیز به کاهش احتمال بروز سرطان کمک می‌کند. کپسایسین که یک ماده فعال موجود در فلفل‌قرمز است دارای خاصیت سرکوب تومور و ضد سرطان است که می‌تواند به کاهش بروز سرطان کمک کند.
عجمی همچنین گفت: همچنین کاتچین‌ها که پلی‌فنول‌های طبیعی موجود در چای‌سبز هستند خاصیت آنتی‌اکسیدانی بسیار قوی دارند. یک مطالعه کوهورت در طی ۱۰ سال نشان داده است مصرف چای‌سبز به میزان ۱۰ لیوان در روز احتمالا می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را در خانم‌ها ۳ الی ۷ سال و در آقایان ۲ الی ۳ سال به تعویق بیندازد. لیکوپن که یکی از کاروتنوئید‌های موجود در گوجه‌فرنگی، هندوانه و گریپ‌فروت است و موجب رنگ قرمز این موادغذایی می‌شود، در مقابل بسیاری از بدخیمی‌ها از جمله سرطان پروستات اثر محافظتی دارد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه توصیه می‌شود یک رژیم غذایی متنوع و متعادل عمدتا بر پایه مواد غذایی گیاهی داشته باشید، گفت: در طول روز حداقل معادل دو تا ۲.۵ لیوان میوه و سبزی بخورید. غلات کامل و سبوسدار را جایگزین کربوهیدرات ساده و تصفیه‌شده کنید و مصرف گوشت‌های فرآوری شده، قند، شکر و نمک و چربی را محدود کنید. آب کافی بنوشید و در طول هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش کنید.
منبع: ایسنا