پشت پرده اتفاقات عراق چیست؟
یادداشت محمدصالح صدقیان، مدیر مرکز عربی مطالعات ایران را درباره وقایع عراق بخوانید.
دنیای قلم -وضعیت در عراق عادی نیست و حادثه‌ای كه دولت عراق تلاش برای ترور نخست‌وزیر می‌خواند دقیقا در شرایطی رخ داده كه همه‌چیز تحت تاثیر انتخابات سراسری در این كشور قرار دارد. از یك‌سو روند شمارش آرا و اعلام نتایج با مدیریت ضعیف دولت مصطفی الكاظمی باعث شد نگرانی‌هایی در برخی گروه‌های سیاسی در عراق ایجاد شود و آنها درخصوص صحت نتایج اعلام شده دچار تردید شوند و از سوی دیگر اعتراضات خیابانی پیرامون این مساله شروع شده و ادامه دارد. همچنین گمانه‌زنی‌های زیادی پیرامون گروه‌های سیاسی تاثیرگذار در انتخاب نخست‌وزیر آتی عراق مطرح است.
در این وضعیت پرتنش، دولت مصطفی الكاظمی كه متهم به سوءمدیریت در مساله انتخابات و برخوردهای خشن با معترضان است، به ناگهان اعلام می‌دارد كه سوءقصدی ناموفق به جان نخست‌وزیر اتفاق افتاده، تعدادی از محافظان زخمی شده‌اند و الكاظمی جان سالم به در برده است. در این میان مساله رقابت برای كسب جایگاه نخست‌وزیری هم مطرح است. الكاظمی به‌رغم اینكه تلاش زیادی می‌كند تا كارنامه خود را پر بار نشان دهد و بگوید توانسته دولتی موفق و كارآمد را رهبری كند، با اینكه نام او همواره به عنوان یكی از گزینه‌های جدی برای نخست‌وزیری مطرح می‌شود اما در ماه‌های اخیر اتفاقاتی رخ داده كه میان او و صندلی نخست‌وزیری فاصله انداخته است. از طرفی ناكارآمدی او در امور اجرایی عیان بود و الكاظمی نشان داد كه نمی‌توان او را یك بروكرات عملگرا خواند كه در ساختار سیاسی فعلی عراق می‌تواند كارنامه‌ای موفق از خود به جای بگذارد. در دوره او، عراق پیشرفت چندانی در حوزه رفاه و خدمات اجتماعی نداشت و از حجم مشكلات اقتصادی كه شهروندان این كشور با آن مواجه هستند نیز كاسته نشد. تنها نقطه‌ای كه شاید مصطفی الكاظمی بتواند روی آن مانور دهد و از آن به عنوان یك دستاورد در دولت خود یاد كند... مساله سیاست خارجی است.
عراق طی دوره الكاظمی توانست جایگاه خود را در عرصه بین‌المللی ارتقا دهد و نقش موثرتری در منطقه ایفا كند. انتخابات اكتبر نیز مزید بر علت شد تا گمانه‌زنی‌ها درخصوص ناكارآمدی دولت فعلی عراق بیشتر شود. فارغ از اینكه آیا در انتخابات ماه گذشته عراق تقلبی صورت گرفته یا این انتخابات در صحت و سلامت كامل برگزار شده، عملكرد دولت عراق در روند شمارش آرا بسیار بد بود و این مدیریت بد در كنار یك كم‌كاری محسوس باعث شد بی‌اعتمادی‌ها درخصوص آنچه اتفاق افتاده تا حد زیادی گسترش پیدا كند. از سوی دیگر، نخست‌وزیر عراق جایگاه فرماندهی كل قوا در این كشور را برعهده دارد و عملكرد نیروهای نظامی و امنیتی كشور به پای او نوشته می‌شود.
زمانی كه در مواجهه با اعتراضات، اتفاقاتی نظیر آنچه این روزها در عراق شاهدش هستیم رخ می‌دهد - از جمله اینكه تعداد زیادی از معترضان مجروح و تعدادی از آنها نیز كشته شدند یا رفتار نظامیان در به آتش كشیدن خیمه معترضان- طبیعی است كه جامعه نخست‌وزیر را مسوول بداند و او را به دلیل ضعف در مدیریت اوضاع ملامت كند. نگاهی به نحوه پوشش رسانه‌ای تلاش نافرجام برای ترور مصطفی الكاظمی و تاكید جدی روی مساله استفاده از پهپاد نشان می‌دهد، فارغ از صحت روایتی كه دولت عراق مطرح می‌كند، گروهی تصمیم دارند این مساله را به ایران و نیروهای نزدیك به جمهوری اسلامی مرتبط كنند.
آنها می‌خواهند با ارتباط دادن موضوع پهپاد به ایران از آب گل‌آلود ماهی بگیرند و گروه‌هایی نظیر حشدالشعبی را تحت فشار قرار دهند. در حالی كه مواضع افراد تاثیرگذار در گروه‌هایی نظیر عصائب اهل حق، كتائب حزب‌الله و ائتلاف الفتح و محكوم كردن حمله به نخست‌وزیر از سوی آنها بیانگر اشتباه بودن این اتهام‌زنی است و نشان می‌دهد گروهی با اهداف سیاسی چنین اتهامی را مطرح می‌كنند. واقعیت این است كه عوامل حمله اخیر و هر گروهی كه پشت پرده حمله به اقامتگاه نخست‌وزیر قرار داشت، هوشمندانه عمل نكردند و احتمالا نتوانند به اهداف سیاسی خود دست پیدا كنند. از یك‌سو از نظر سیاسی، زمان درستی برای حمله انتخاب نشده بود چراكه اگر گروهی واقعا مخالف كاظمی باشد، این‌چنین به احیای چهره او در عراق كمك نمی‌كند و از سوی دیگر در وضعیتی كه گروه‌های مقاومت ندای مظلومانه سر داده‌اند و در حال اعتراض هستند، اتهام‌زنی به آنها بعید به نظر می‌رسد كه راه به جایی ببرد.
منبع: اعتماد