ملی فكر كنیم!
نگاه ملی به صرفه‌جویی در ایجاد الگوی مناسب مصرف موثر است
دنیای قلم -سید عطاالله مهاجرانی : اگر ملی فكر كنیم، بسیاری از مشكلات یا اصلا پدید نمی‌آید یا آسان حل می‌شود. منظورم از ملی فكر كردن چیست؟ این روزها خدا را شكر شاهد بارندگی برف و باران فراوان در كشور هستیم، دیدم در كردستان یك متر برف آمده بود. دوران كودكی ما هم شاهد چنین برف‌های سنگینی بودیم. ناگزیر می‌شدیم پشت بام‌ها را چند بار پارو كنیم و گاه برف تا چند شبانه‌روز می‌بارید.
رودخانه‌ها و چشمه‌ها پرآب می‌شدند. بارندگی زمستان امسال كه گفته می‌شود، حدود 90 در صد بیش از مقدار بارش سال گذشته است، می‌تواند نگرانی‌های جدی كمبود آب و كاهش ذخایر سدها را تا حدی جبران كند. اما در كنار برف سنگین سرمای تاب‌سوز هم هست، اُفت فشار گاز یا قطع گاز در برخی مناطق ایران؛ اینجاست كه نگاه ملی می‌تواند كارساز باشد. كسانی كه برای تزیین و البته گرما شومینه‌های گازی روشن می‌كنند. كسانی كه آنچنان فضای خانه را گرم می‌كنند و شوفاژ‌ها یكسره و شبانه‌روزی روشن كه گاه می‌گویند: «قربون دستت، لای اون پنجره را باز كن، خفه شدیم!» این شیوه زندگی ملی نیست. یعنی آن خانواده محترم خوشباش به فكر خود و خانواده خود هست، البته در تحلیل نهایی روح خود را با «آز» یعنی افزون‌طلبی به قول فردوسی ویران می‌كند. نگاه ملی به صرفه‌جویی می‌اندیشد و از اسراف پرهیز می‌كند و همه مردمان ایران را اعضای خانواده خود می‌انگارد. بدون تردید یكی از مهم‌ترین عوامل اصلی نظام‌مند در صرفه‌جویی قیمت انرژی‌هاست. صرفه‌جویی موثر در كنترل مصرف نان و دارو، قیمت نان و داروست. اگر خواستیم با توصیه‌های اخلاقی مردمان را به صرفه‌جویی تشویق كنیم، این شیوه تاثیر محدود دارد. نمونه زنده‌ای كه ما در لندن با آن مواجهیم، صرفه‌جویی به مثابه یك فرهنگ است، شما در فروشگاه می‌بینید كه گاه مشتری یكی دو دانه سیب یا پرتقال، دو دانه پیاز می‌خرد یا سه تا گوجه!
او محاسبه می‌كند متناسب با نیاز خود خرید می‌كند. قیمت انرژی برق و گاز به گونه‌ای است كه اگر صرفه‌جویی نكنید، زندگی قفل می‌شود. غروب‌ها كه من در محله‌مان قدم می‌زنم، می‌بینم چراغ اكثر خانه‌ها خاموش اما تلویزیون روشن است و گاه می‌توان شبح ساكنان خانه را از پشت پنجره‌ها دید! در خانه ما كنتور كوچكی روی میز مطالعه است كه مصرف انرژی هر شبانه‌روز را نشان می‌دهد، اگر مراقبت نكنیم، هزینه سر به فلك می‌كشد.
به همین دلیل می‌بایست بسیار با سختگیری و بلكه خسّت از انرژی استفاده كرد. مثلا اگر از ساعت 10 شب به بعد قیمت انرژی ارزان‌تر است، شما از ماشین لباسشویی در همان ساعت استفاده می‌كنید. برخی خانه‌ها از پشت‌بام خود برای انرژی خورشیدی استفاده می‌كنند. در واقع صرفه‌جویی یك سیستم و فرهنگ است و نه تعارف و توصیه اخلاقی صرف. ما می‌بایست ملی فكر كنیم و صرفه‌جویی كنیم و دولت می‌بایست به شكل نظام‌مند، برای صرفه‌جویی و مبارزه با اسراف برنامه‌ریزی كند. یادم هست در اوایل انقلاب گفته می‌شد، امام خمینی هنگام وضو گرفتن، شیر آب را چند بار می‌بندند و باز می‌كنند تا اسراف نشود. امروزه در دنیا با چشم الكتریك، جریان آب را در شیر دستشویی‌ها یا روشویی‌ها متوقف یا روان می‌كند. در واقع می‌بایست نگاه ملی را با مدیریت كارآمد تلفیق كرد، تا كشور حركت كند و برای مبارزه با سرما كار تعطیل نشود! یا شهر تعطیل نشود. از تجربه‌های دیگران استفاده كنیم. صرفه‌جویی می‌تواند هزاران زیرمجموعه داشته باشد. در مصرف انرژی و دارو و نان و آب و پول! ما اسرافكاران تماشایی هستیم!
در بودجه اسراف نكنیم و سیل پول به راه نیندازیم! به دختر خانم محترمی كه توی كلانتری آشنا دارد، ماهی ۳۳ میلیون تومان حقوق ندهیم. برای سریال موسی علیه‌السلام پیش‌بینی چند هزار میلیارد تومان برآورد هزینه نكنیم! این سریال لابد قرار است فاخر باشد، اما این هزینه فاجعه هم هست. فاجعه اسراف، مراقب باشیم سیلاب پول بی‌اعتبار می‌تواند همه را غرق كند و با خود ببرد!