سگ درمانی به جای روانکاوی

دنیای قلم_ انتشار ویدئویی از یک کمپ ترک اعتیاد در شیراز که معتادان را درون استخر یخ زده می اندازد واکنش های زیادی را در پی داشت، دلیل این کار در برخی کمپ ها چیست؟

ویدئوی دردناکی در فضای مجازی از یک کمپ ترک اعتیاد در قلات شیراز دست به دست شد که در آن معتادانی را که قصد ترک دارند، داخل استخر یخ زده می‌اندازند و با شیلنگ کتک می‌زنند. در این فیلم پس از آن که بیماران را مجبور می کردند وارد یک استخریخ زده و کثیف شوند، آن هار ا به شدت با چوب هدف ضرب و شتم قرار می‌دادند. به کار بردن الفاظ رکیک و تهدید افراد تحت درمان در این مرکز، بخشی از رفتار غیرانسانی کارکنان این مرکز درمان اعتیاد است که فیلم منتشر شده، بخشی از آن را نشان می‌دهد. انتشار این فیلم در شبکه‌های مجازی واکنش‌ کاربران بسیاری را در پی داشت و منجر به اقدام بهزیستی شیراز و تعطیلی این مرکز شد. البته این ویدئو اولین فیلم از برخوردهای زشت و زننده در کمپ های ترک اعتیاد نیست و در سال های اخیر ویدئوهای مشابه زیادی از این رفتار تحقیر آمیز را دیده ایم. امروز می خواهیم دلیل این گونه رفتارها را در برخی از این کمپ ها که به نظر می رسد به رویه تبدیل شده است، بررسی کنیم و همچنین از شیوه های مدرن دیگر کشورها برای ترک اعتیاد بنویسیم.
 

کتک درمانی، آجردرمانی و سگ درمانی!

دو میلیون و ۸۰۸هزار نفر، آمار رسمی مصرف‌کنندگان مستمر مواد مخدر در کشور است. آماری که البته به طور غیررسمی بیش از چهارمیلیون نفر هم اعلام می‌شود پس بهتر است قبل از این که به چرایی استفاده از روش های خشن برای ترک اعتیاد در برخی کمپ ها بپردازیم به روش های غیر معمول و همچنین غیر علمی که در این کمپ ها برای درمان اعتیاد استفاده می شود، اشاره کنیم. روش هایی که باعث شده بیشتر معتادان به خاطر روبه رو نشدن با آن ها از کمپ های ترک اعتیاد فراری باشند. البته این روش ها در برخی کشورهای دیگر مثل صربستان وآمریکا هنوز هم به عنوان روشی برای ترک اعتیاد در حال اجراست.

استفاده از معتادان بعنوان عمله های بدون دستمزد 

شاید باورتان نشود اما در برخی از کمپ های ترک اعتیاد از معتادانی که برای ترک به آن جا مراجعه کرده اند یا خانواده هایشان آن ها را به زور به آن جا برده اند تا از شر اعتیاد نجات پیدا کنند، به عنوان یک کارگر استفاده و آن ها را مجبور می کنند به عنوان عمله های بدون دستمزد در ساخت و سازهایی که در خارج از شهر انجام می شود، شرکت کنند البته بیشتر افراد حاضر در این کمپ ها، کمتر از چند روز بعد از ترک کمپ دوباره به مواد رو آورده اند.

سگ درمانی در آب سرد

یکی دیگر از روش هایی که در برخی کمپ های ترک اعتیاد استفاده می شود، سگ درمانی در آب سرد است. امین 25 ساله که برای ترک اعتیاد در یکی از کمپ های ترک اعتیاد بوده به مجله دیدار آشنا گفته است: «من 21 روز در کمپی زندگی کردم که کوچک ترین تنبیه آن جا رها شدن در استخر آب سرد در چله زمستان بود! آن هم با حضور چند سگ وحشی که اطراف استخر پرسه می زدند.» ظاهرا یک استخر و چند سگ از جمله ملزوماتی است که در تمام این مراکز پیدا می شود. خاطراتی که مقیمان بعضی از این کمپ ها به زبان می آورند، گاهی اوقات قلعه های مخوفی را تداعی می کند که در آن ها خبری از آن «عشق» وعده داده شده برای ترک اعتیاد نیست.

کتک درمانی

همان طور که از اسمش بر می آید، در این روش معتاد برای ترک اعتیاد باید کتک بخورد. در خاطرات معتادی که در یکی از کمپ ها با این روش مواجه شده آمده است که معتاد را به شدت می زدند و می گفتند اگر بدون ترک از این جا خارج شوی بار دوم دوز کتک را افزایش می دهیم. دراین کمپ ها به بهانه هایی مثل سرپیچی از دستور، بی توجهی به قوانین، درخواست انصراف و ترک پیش از موعد کمپ یا اقدام به فرار، باید کتک بخورید!

بیشتر بخوانید: زنگ خطر برای زوج های جوانی که مواد صنعتی مصرف می کنند

چرا برای درمان اعتیاد از خشونت استفاده می‌کنند؟

نگاهی به پژوهش های علمی و تحقیقاتی صورت گرفته نشان می دهد استفاده از خشونت برای درمان اعتیاد به هیچ وجه مفید نیست و با ترک کمپ، بیشتر افراد اقدام به مصرف دوباره مواد می کنند. سردار سعید منتظر المهدی، معاون اجتماعی ناجا هم دو سال پیش اعلام کرده بود بیش از 90درصد معتادان در چرخه موجود پس از ترک، مجدد به مصرف مواد‌مخدر رو می‌آورند. با این حال یکی از مشاوران مراکز ترک اعتیاد درباره چرایی استفاده از روش های غیر علمی و تحقیر آمیز به ایرنا گفته است: «در وهله اول این گونه به نظر می رسد که با تحقیر فرد معتاد می خواهند کاری کنند که حساب کار دستش بیاید. این گونه به نظر می‌آید که متولیان کمپ‌ها از طریق ابزار تحقیر می‌خواهند معتادان را از ژست و زندگی بیمارگونه‌شان آگاه و این‌گونه بستر پاکی آن ها را فراهم کنند.»

البته بر اساس دستورالعمل تأسیس، مدیریت و نظارت بر مراکز مجاز خصوصی یا سازمان‌های مردم‌نهاد، دولتی، غیر‌دولتی، درمان و کاهش آسیب معتادان، ذکر شده است هرگونه رفتار خشونت آمیز با بیماران به بهانه درمان، خلاف مقررات محسوب می‌شود و منجر به تعطیلی مرکز خواهد شد.

روش کشورهای دیگر برای درمان اعتیاد

کشورهای مختلف راه های گوناگونی مانند برنامه های گسترده بازپروری معتادها، اختلال در تولید مواد مخدر یا حمایت از اقشار آسیب پذیر را در برابر این معضل امتحان کرده اند. نگاهی کوتاه به برنامه کشورهای مختلف، شاید بتواند برای رسیدن به راه حلی موثر، راه گشا باشد.

عمل جراحی مغز

یکی از خبر هایی که چند هفته پیش سر و صدای زیادی در فضای مجازی داشت، ترک تضمینی مواد با عمل جراحی مغز بود. متخصصان معتقدند با این عمل، اعتیاد ذهنی فرد به مواد مخدر از بین می رود و در یک نمونه از این روش درمانی، مردی که 18 سال اعتیاد داشت، در آمریکا تحت عمل جراحی قرار گرفت و تمام آزمایش ها نشان داد این فرد پاک شده است و عجیب تر این که دیگر هیچ رغبتی برای استعمال مواد مخدر ندارد. البته همان طور که حتما حدس زده اید این روش هزینه زیادی در پی خواهد داشت.

روش تی سی

تجربه کشورهای مختلف در درمان اعتیاد نشان می‌دهد جهان به سمت درمان بلندمدت اعتیاد حرکت می‌کند و درمان‌های سرپایی و کوتاه‌مدت دیگر جوابگو نیست. امروز جهان به این درک رسیده که مراکز درمانی مبتنی بر اجتماع که با عنوان «تی.سی» شناخته می‌شود، ‌الگوی موفقی است که باید توسعه پیدا کند. در درمان اعتیاد اصل مهم این است که بدانیم 20 درصد درمان دارویی نقش دارد و بیش از 80 درصد موفقیت مراحل درمان به عهده درمان‌های غیر دارویی مانند مشاوره، ‌روانکاوی و مددکاری است که همگی این شرایط در مراکز تی.سی یک جا ارائه می‌شود. ترک جسمی و سم زدایی از دید این نوع درمان کافی نیست و تنها آغاز آن است و ضرورت درمان روان شناختی در کنار آن احساس می شود؛ پس رفتارهایی چون عاطفه نامناسب، عزت نفس ضعیف و ناامیدی، رفتارهای ضد اجتماعی، تحمل کم برای ناراحتی ها، ناتوانی در حل مشکلات و مهار کردن احساسات (به ویژه خشم و عصبانیت)، احساس گناه، اضطراب، قضاوت ضعیف، دروغ گویی، نداشتن احساس مسئولیت فردی و اجتماعی و ... خصوصیات کلی و مشترک معتادان محسوب می شود که نیازمند درمان و برنامه دقیق درمانی است. در این روش در کنار روان شناسان، خانواده هم نقش مهمی را ایفا می کند.